Allahı tanımağın yolları

Allahı tanımağın yolları

24 May 2023 - 06:41

483

Allahı tanımaq və Onu başqalarına tanıtmaq fitrət, ağıl və hisslə mümkündür. Ancaq bəzi sadə yollar var ki, bizi daha aydın şəkildə Allahşünaslığa yaxınlaşdırır.

Nəzm vasitəsilə Allahı tanımaq

Tövhidin ən yaxşı və ən sadə dəlili dünya məxluqlarını idarə edən qəribə nizam və ahəngdir. Bu dəlil "nəzm bürhanı" (nəzm dəlili) adlanır. Nəzm bürhanı onu fərqləndirən xüsusiyyətlərə malikdir, o cümlədən:

1_ Dəlil Qurandır. Quran ayələri bizi həmişə təbiətin möcüzələrini tanımağa, Allahın əzəmətinin nişanələri üzərində düşünməyə dəvət etmişdir.

2_ Eşq yaradandır. İnsan Allahın lütf və nemətlərini biləndə Allaha məhəbbəti artır.

3_ Şirindir. İnsan varlığın əlaqəsini dərk edəndə həzz alır.

4_ Dinamikdir. Elm inkişaf etdikcə varlıqlar arasındakı əlaqələr daha çox kəşf edilir.

5_ Hər kəs üçün başa düşüləndir və heç bir fəlsəfi bilik tələb etmir.

Aydındır ki, binanın tərkib hissələri, kitabın məqalələri və hərf sətirləri arasında uyğunluğun olması onu yaradan və müəllifinin bir olmasına ən gözəl sübutdur.

Üç rəssam birlikdə xoruz şəklini çəkir. Biri xoruzun başını, digəri qarnını, üçüncüsü isə ayaqlarını çəkir. Sonra biz bu üç vərəqi üç rəssamdan götürüb birləşdiririk. Heç vaxt üç rəssamın çəkdiyi baş, qarın və ayaqlardan ibarət olan üç rəsm bir-birinə uyğun gəlməyəcək.

Bəli, yaradılışda ahəng, tarazlıq, münasiblik və nəzmin olması onun təkliyinin ən yaxşı və ən sadə dəlilidir.

İmam Sadiq (ə) buyurur: İnsanın aldığı hər nəfəsdə minlərlə bərəkət vardır. Ağacların yarpaqları öz məsuliyyətini yerinə yetirdikdə və okeanların suyu təmiz olduqda nəfəs ala bilərsiniz; Okean suyunun təmizliyi onların dəniz murdarlarından təmizlənməsindən asılıdır. Dənizdə bu mühüm məsuliyyəti məhz balinalar yerinə yetirir. Ona görə də nəfəs almağımızda yarpaqlar və istənilən balinalar və s. iştirak edir.

Varlıqda harmoniya

Varlıq sistemində zəif və güclü tərəflər, hücumlar və müdafiələr, şiddət və duyğular elə qarışıb ki, insanları heyrətə gətirir və ümumiyyətlə, ahəngdar bir sistem yaratmışdır.

Heç düşünmüsünüzmü ki:

Körpənin zəifliyini valideynlərinin gücü və dəstəyi ilə necə kompensasiya etmək olar?!

Böyük səma daşlarının atılması yeri əhatə edən qalın təbəqənin dözümlülüyü ilə necə kompensasiya edilir və alovlanır?

Karbon qazını geri verən insan, karbon qazını alıb oksigeni qaytaran bitkinin reaksiyası ilə necə ahəngdar və mütənasib davranır?

Bir yerdə yaşayan, bir-birini tarazlayan qadının sevgisi və məhəbbəti ilə kişinin şiddəti, qətiyyəti necə uyğun gəlir? Yaradılışda gizlənən məcburi və təbii əməliyyatları öyrənməlisiniz ki, onlarda dəqiq nisbət və harmoniyanın necə göründüyünü öyrənin.

Yer sərt olsaydı, əkinçilik, quyular qazmaq, tikinti aparmaq, ölüləri və tullantıları basdırmaq üçün nə edərdik? Zəif olsaydı, nə edərdik?!

Daxili və xarici harmoniya

İnsanın içindəki mədə ilə çöldəki qida arasında necə harmoniya və münasibət var. İnsan susayır, çöldə su var. Cinsi istəkləri var, onun üçün həyat yoldaşı var.

İnsanın fitrəti, ruhu sonsuzluq axtarışındadır. Məhdud şeylər onu qane etmir. Çünki daxildən kamillik istəyi var, o zaman xaricdə də mütləq kamillik olmalıdır, o da Allahdır. İçimizdə aşiq olduğumuz üçün çöldə də məşuq olmalıdır. İnsanın əsl aşiqi kimdir? Qeyri-həqiqi məşuqlar birdəfə istifadə olunan qablar kimidir. Həzrət İbrahim (ə) günəşpərəstlərə dedi: “Batanı sevmirəm” (Ənam, 76(.

Möhsin Qəraəti tərəfindən yazılmış "Əqidə prinsipləri (Tövhid)" kitabından götürülmüşdür.

mənbə: iqna

Xəbər lenti

ABŞ-dən İsrailə qarşı sanksiyalar
2024-04-19 22:05

Qazaxın 4 kəndi Azərbaycana qaytarıldı
2024-04-19 22:00

Tbilisidə keçirilən etiraz aksiyaları zamanı beş polis yaralanıb
2024-04-19 20:35

Liluaşvili: Zuqdidi və Rustavi Sakrebulolarında Milli Hərəkat və Gürcü arzusu arasında razılaşma əldə olunub
2024-04-19 20:32

Saraçlı kəndində amansızlıqla qətlə yetirilən İsə Hüseynovun atası danışdı -VİDEO
2024-04-19 20:27

Nazir Aleko Elisaşvilinin işi ilə bağlı suala belə cavab verib
2024-04-19 20:23

20 aprel üçün xarici valyutanın rəsmi məzənnəsi
2024-04-19 19:35

Gürcüstan DTX Rusiyanın Abxaziyada inşa etdiyi limanla bağlı xəbərdarlıq edib
2024-04-19 15:15

NATO “xarici agentlər” qanununun Gürcüstan parlamentində qəbul edilməsindən narahatdır
2024-04-19 15:12