İslamda seçim hüququ dəyərli əməlin meyarı

İslamda seçim hüququ dəyərli əməlin meyarı

05 Yanvar 2023 - 06:45

134535

Əsasən Quranın tərifi daha çox haqq və batilin iki yolu arasında batilin vəsvəsələrinə rəğmən nəfsani həvəslərini tapdalayan, cazibələrə məhəl qoymayan və Allah yolunu seçənlərlə bağlıdır.

Qiyamətlə bağlı verilən suallardan biri də budur ki, Allah niyə bu dünyada cəzalandırmır? Yaxşı olmazdımı ki, alqı-satqı nağd şəkildə edilsin və bu dünyada hər bir yaxşı insan və ya günahkarın hesabı təmizlənsin ki, bizim məada daha ehtiyacımız qalmasın?

Əgər Allah dünyada mükafat və cəza verərsə, insanlar nə qorxudan, nə də hərislikdən pis iş görməyəcək və yaxşı olarlar. Bu cür yaxşılığın heç bir dəyəri yoxdur. Yaxşı işin dəyəri insanın müstəqil və azad olması və eyni zamanda günah etməməsindədir.

İnsanın şərəfi onun azadlığına və seçiminə əsaslanır. Yoxsa, milyonlarla mələk məcbur ibadət edirdilər. Lakin Allah insanı istəklər və ziddiyyətli meyllər arasından birini seçməsi üçün yaratmışdır.

Əsasən Quranın tərifi daha çox haqq və batilin iki yolu arasında batilin vəsvəsələrinə rəğmən həvəsləri tapdalayan, cazibələrə məhəl qoymayan, sonra isə Allah yolunu seçənlərlə bağlıdır. Bununla bağlı Quranda bir çox nümunəmiz var, o cümlədən:

1- Həzrət Yusifin (ə) hekayətində Züleyxa günaha hazır idi və qapıları bağladı. Lakin Yusif “Allaha sığınmaq” (Yusif, 23) şüarı ilə!” özünü qoruyur.

2- Həzrət İbrahim (ə) yüz ilə yaxın övladı olmasını gözlədi. O qədər dua etdi ki, Allah ona İsmayıl kimi bir övlad verdi. Bu arada Allahın əmri gəldi ki, bu uşağı Allah yolunda öz əllərinlə kəsin! Burada Həzrət İbrahim (ə) bir tərəfdən duyğuları və övladlıq instinktinin təzyiqinə məruz qalır, digər tərəfdən də Allahın dəvətinə cavab verməli olur. Bu arada o, instinktini cilovlayır.

Bu, insanın yüksək məqamıdır ki, Qurani-Kərim buyurur: “Onların hər ikisi (Allahın əmrinə) təslim olduğu və (İbrahim İsmaili qurban kəsmək üçün) üzüstə yerə yıxdığı zaman” (Safat, 103). İbrahim və İsmayıl Allahın əmrinə tabe oldular və İbrahim uşağını kəsmək üçün üzünü yerə qoydu.

3-Həzrət Əli, Fatimə, Həsən və Hüseyn (ə) iftar vaxtı tam ehtiyac və aclıqları olduğu halda yeməklərini kasıblara verir və yemək əvəzinə su ilə iftar edirdilər. Quranda bu fədakarlıq haqqında belə buyurulur:

"وَ یُطعِمون الطَّعامَ عَلى حُبّه" (İnsan, 8), Onlar öz yeməklərini ehtiyacları olduğu halda başqalarına verirdilər.

4- İlahi şəxsiyyətlər gecə yarısı yatağın bütün cazibəsi və şirinliyinə baxmayaraq yataqdan qalxaraq Allaha istiğfar edib dua edərlər. Quranda bu haqda buyurulur: “Onlar ibadət üçün yataqlarından qalxar (gecələr az yatar), qorxu və ümid içində (Allahın əzabından qorxaraq, mərhəmətinə ümid bəsləyərək) Rəbbinə dua edər” (Səcdə, 16). “Sübh çağında da bağışlanma diləyirlər” (Zariyat, 18).

İlahi baxışda bir əməlin dəyərinin meyarı budur ki, insan onu tam sərbəstliklə maddi cazibələrə rəğmən seçsin, əks halda onun heç bir dəyəri yoxdur.

Dili olan, hirslənən adam pis söz deməzsə, dəyərlidir. Lal olan, yaxud normal vəziyyətdə pis söz deməyən insan kamil sayılmır.

Bu dünyada cənnət və cəhənnəm olmadığına görə insan yaxşı işlər görməyə, özünü təkmilləşdirməyə məcbur olmur. Sabah borcunu verməli olan biri ilə bir neçə ay sonra borcunu qaytarmalı olan biri arasında fərq var; Birincisi narahat və təşviş içindədir, amma bir neçə ay vaxtı olan ikincisi bir növ sakitdir.

Həmçinin, ani cəza və mükafat insan hissləri baxımından uzunmüddətli cəza və mükafatdan fərqlidir. Buna görə də Allah mükafat və cəzanı gecikdirmişdir ki, tam azad şəkildə instink, istək və meyllərin arasından doğru yolu seçə bilsin.

Möhsin Qəraəti tərəfindən yazılmış "İslamın əqidə prinsipləri (Məad)" kitabından götürülmüşdür.

mənbə: iqna

Xəbər lenti

Gürcüstan öz iqtisadiyyatını və sistemlərini Aİ-yə inteqrasiya üçün hazırlayır
2024-04-27 21:54

Motosiklet piyadanı vurub
2024-04-27 21:51

Tbilisidə bu ilin ilk rübündə daşınmaz əmlakın qiyməti artıb
2024-04-27 19:43

“Xarici agentlər” haqqında qanuna görə ABŞ senatorlarına sərt cavab verib
2024-04-27 19:05

Gürcüstan Avropa yolundan dönməyi planlaşdırmır
2024-04-27 19:00

“Gürcü Arzusu” rus qanununu dəstəkləyən aksiyaya hazırlaşır
2024-04-27 18:40

Parlamentin qarşısındakı ərazi dəmir bəndlərlə hasarlanıb
2024-04-27 16:45

Tbilisi və regionlarda narkotik cinayətlərinə görə 18 nəfər saxlanılıb
2024-04-27 16:42

Yunanıstanda sərxoş gürcü 43 yaşlı kişini bıçaqlayıb
2024-04-27 14:20