Din sahəsi üzrə sosioloq və tədqiqatçı Əmirəl-möminin Əlinin (ə) Nəhcəl-bəlağədəki xütbələrinəə istinad edərək, o həzrətin kəlamı ilə ölümün sirlərinə toxunub.

Sosioloq və din sahəsində tədqiqatçı olan İmad Əfruğ “Nəhcül-bəlağə”dən iqtibaslar haqqında mühazirəsində İmam Əlinin (ə) fikirlərini təqdim edir. O, İmam Əlinin (ə) sözlərində “ölüm haqqında düşünmək” mövzusunda danışıb. "Ölümün sirləri ilə bağlı həzrət Əlinin (ə) nəzərini açıqlayıb. Bunu aşağıda ətraflı şəkildə oxuya bilərsiniz.

Əmirəl-möminin Əlinin (ə) “Nəhcül-bəlağə”si ilə bağlı müzakirələrdə bu gün üçün 20-ci xütbəni, sonra isə bu xütbənin mövzusu ilə bağlı olan digər xütbələri seçdim; Yəni ölüm mövzusunu qeyd edəcəm.

Ölümlə bağlı çoxlu araşdırmalar aparılmalıdır. Şəxsən mən ölümü var olan fakt hesab edirəm və ölümü heç bir şəkildə yox saymaq olmaz. Ölüm bir varlıq aləmindən başqa bir varlıq aləminə hərəkətdir. Bir çox şəxslərin əsərlərində, xüsusən də çox satılan kitabda bir çox insan ölümü bir növ xəstəlik hesab edir və bir gün bəşəriyyətin bu xəstəliyə qalib gələcəyinə inanır, lakin bütün bu iddiaların Korona adlı bir virusun ortaya çıxması ilə qarışdığını gördük. Bir çox insan dünyada bir daha virusun yayılmayacağını iddia edirdi, amma biz Koronanın gəlib bu iddianı alt-üst etdiyini gördük.

Ölüm haqqında təsəvvürümüz düzgün olmalıdır. Əgər ölüm varlıq məsələsidirsə və Ayətullahul-Uzma Cavadi Amulinin fikrincə, ölümü dadan biziksə, o, tamamilə mövcud gerçəklik və bir növ kamillikdir.

Həzrət Əmir (ə) ölümə tam əmindir; Yəni, o, təkcə bu haqda bilgi sahibi olub və onu tanımamalıdır. Həqiqətdə, ona yəqini var; Yəni ölümə elə bir mövqedən baxır ki, sanki dadını dadıb, qiyamət və axirətdən tam xəbərdardır və bizimlə o mövqedən danışır.

İmam Əli (ə) buyurur: "Əgər ölülərin gördüyünü görsəydiniz, səbirsiz olub və qorxardınız, eşidib itaət edərdiniz. Lakin onların gördükləri sizdən gizlidir və pərdələr aradan getməsi yaxındır. Baxmayaraq ki, bizə də haqqı göstəriblər. Əgər düzgün baxsanız və yaxşı qulaq assanız görərsiniz ki, haqqın səsini sizə çatdırıblar. Həmçinin əgər hidayət qəbul edən olsanız, görərsiniz ki, sizi hidayət ediblər. Doğrusunu deyirəm, ibrətamiz öyüd-nəsihəti açıq-aşkar gördünüz və ilahi qadağadan çəkindirildiniz olmusunuz və səmavi mələklərdən sonra Allahın əmrini insandan başqa heç kəs çatdırmaz".

Ölümə diqqət yetirmək məsələsinin davamında “Nəhcül-bəlağə”nin 21-ci xütbəsinə istinad edirəm ki, Həzrət Əmir (ə) bu məzmunda buyurur: “Önünüzdəki qiyamət, arxanızdakı ölüm sizi qovacaq. Çatmaq üçün yükünüzü yüngülləşdirin. Həqiqətən, gedənlər sizi gözləyirlər”.

Həmçinin ölüm mövzusu və onun danılmaz həqiqi məqamı ilə əlaqədar olaraq dinləyicilərə təqdim etməyi seçdiyim başqa bir xütbə “Nəhcül-bəlağə”nin otuz səkkizinci xütbəsidir. İmam Əli (ə) bu məzmunda buyurur: “Ölümdən qorxan nicat tapmaz, yaşamağı sevən isə dünyada əbədi qalmaz”.

Buna görə də ölümün qorxusu yoxdur; Bu o deməkdir ki, ölümü dəqiq dərk edən bir şəxs ölümü qarşılamağa gedər. Əlbəttə ki, bu, insanın hərəkətlərindən və baxış növündən asılıdır.

“Nəhcül-bəlağə”də ölüm mövzusu ilə bağlı qeyd edilə bilən başqa bir xütbə də inqilab xarakterli xütbə sayılan əlli birinci xütbədir. Həzrət Əmir (ə) bu xütbədə buyurur: “Bilin ki, sizin üçün uğursuzluqla birlikdə olan həyatda ölüm, qələbə ilə birlikdə olan ölümdə isə əbədi həyat vardır”.

Bu mövzuda qeyd edilə bilən başqa bir xütbə “Nəhcül-bəlağə”nin iyirmi səkkizinci xütbəsidir. İmam Əli (ə) buyurur: “Agah olun! Hal-hazırda ardınca ölüm gələn arzular günlərindəsən. Ona görə də kim arzular günlərində, ölüm gəlməmişdən əvvəl yaxşı bir iş görsə, fayda görəcək və ölüm ona zərər verməz. Hər kim isə arzular günlərində ölüm gəlməmişdən əvvəl səhlənkarlıq edərsə, zərər edən olar və ölüm onun üçün zərərlidir. Qorxu və sıxıntı anında Allah üçün hərəkət etdiyin kimi, xoşbəxtlik və rahatlıq günlərində də belə əməl edin.

"Agah olun! Mən elə bir cənnət görməmişəm ki, onu istəyənlər qəflətdə olsunlar. Həmçinin elə bir cəhənnəm atəşi görməmişəm ki, ondan qaçanlar yatmış olsunlar. Agah olun! Haqqın mənfəət yetirmədiyi şəxsə batil zərər yetirəcək. Hidayətin təsir etmədiyi şəxsi zəlalət məhv edər.

Nəhcül-bəlağənin ölüm mövzusu ilə bağlı olan başqa bir xütbəsi 149-cu xütbədir. Əmirəl-möminin Əli (ə) bu xütbənin bir cümləsində buyurur: “Ey insanlar! Kim ölümdən qaçarsa, qaçdığı zaman onu görəcəkdir. Ölümdən qaçmağın sonu ona çatmaqdır. Neçə dəfə onun gizli sirrini açmağa çalışdım, amma Allahın istəyi onu gizlətməkdən başqa bir şey olmadı. Bu gizli bir elmdir".

Hər halda ölüm məsələsində hətta Həzrət Əmir (ə) üçün də yalnız Allah yanında olan sirlər var idi və o, “bu elm gizlidir” deyirdi.