İnsan dindar olarsa, onun dini bütün instinktlərə qarşı dayana bilər. Yusif (ə) dindar idi. O, qarşılaşdığı bütün hadisələrlə mübarizə apara bildi.

Təəssüflər olsun ki, insanın dünya və axirət xoşbəxtliyinə səbəb olan dəyərlər unudulub. Bu unudulmuş dəyərlər cəmiyyətdə çoxdur. Unudulan fəzilətlər arasında dürüstlük, əmanətdarlıq, nəzakətlilik, bağışlamaq, insaf və xeyirxahlıq var.

Bu unudulmuş dəyərlərin ziddi olanyalan, hiylə, riya, yaltaqlıq, ikiüzlülük və başqaları üçün bədxahlıq kimi rəzilətlər cəmiyyəti bürüyüb. Bu pisliklər insanın məhvinə səbəb olur. Bu rəzilətlər gənc nəsli bədbəxt etməyə kifayət edər. Buna görə də, bu yazıda bu unudulmuş dəyərlərdən biri haqqında qısaca danışacayıq. Bu dəyərin ziddi olan və cəmiyyətdə çoxalmış rəzilətləri qeyd edəcəyik.

Bu yazıda "Din" dəyəri haqqında danışacayıq. Din əməldə unudulmuş bir dəyərdir. Halbuki din insanlara xoşbəxtlik gətirə bilər və başqa heç nə onları kontrol edə bilməz. İnsanın bir kontroledici qüvvəyə ehtiyacı var. Yoxsa, nəfs-əmmarə (pisliyə əmr edən nəfs), içindəki şeytan və çöldəki şeytan onu həlak edər. İnsanları hansı amillərin idarə edə biləcəyi müzakirə olunub. Bəziləri deyiblər ki, ağıl, əgər cəmiyyətin intellekti yüksəlsə, insan idarə olunar. Bəziləri deyiblər ki, elm, əgər cəmiyyətdə elm artarsa ​​və insanlar alim olarsa, o zaman onlara nəzarət etmək olar. Bəziləri qanun, bəziləri tərbiyə, bəziləri milli nəzarət deyiblər. Bu deyilənlərin hər biri yaxşıdır. Lakin insanı 100% idarə edə bilmirlər. Xüsusən də nəfs, batini şeytan və zahiri şeytan insana hakim olarsa. Əgər instinktlərdən biri coşarsa, bu instinktlərdən biri ilə bağlı kritik vəziyyət aşkar edilərsə, nəfs-əmmarə (pisliyə əmr edən nəfs), batini şeytan və zahiri şeytan insanı həlak edər. Amma insanı yüz faiz idarə edə bilən bir amil var ki, o da "din"dir.

İnsan dindar olarsa, onun dini fırtınalı da olsa, bütün instinktlərə qarşı dayana bilər. Yusif (ə) dindar idi. O, qarşılaşdığı bütün hadisələrlə mübarizə apara bildi. Nəhayət, Həzrət Yusif (ə) dindar olduğu üçün qalib gələ bildi. Böyük bir insan çox şirin bir cümlə deyir. Deyir: "Həzrət Yusif (ə) o qədər yüksəklərə qalxdı ki, dünya əl-ələ versəydi, bir insanı bu qədər əziz etmək istəsəydi, bacarmazdı. Həzrət Yusifin (ə) heç bir şeyi yox idi. Bu böyük insanın fikrincə, o, özü də hətta başqalarının malı idi. Ancaq bir şeyi vardı, o da iman idi. Həmin iman Yusifi bir yerə yetişdirdi ki, Allahdan başqasını görmürdü."

Sonra bunun əksini misal gətirib, deyir: "Züleyxa bir qadının istədiyi hər şeyə sahib olan bir insan idi. Hakimiyyət, yaxşı ər, gözəllik, var-dövlət və nəhayət, bir qadının istədiyi hər şeyə sahib idi. Amma onun bir şeyi yox idi, o da iman idi. O, elə yerə yıxıldı ki, hamı əl-ələ verib onu yıxmaq istəsəydi, bu mümkün olmazdı. Öz əli ilə özünü yerə yıxdı.

Əgər bir gənc dindar olarsa, şübhəsiz ki, var-dövlət sevgisi, hakimiyyət sevgisi, şəhvət instinkti və sair kimi bütün instinktlərə qarşı dura bilər. Cavana din ver, getsin. O zaman xoşbəxtliyə nail ola bilər. Amma elmi, qanunu, milli nəzarəti, tərbiyəsi olduğu halda dini yoxdursa, faydası yoxdur. Bütün bunlar yaxşıdır, amma dinsiz bu gənci idarə edə bilməz. Zəif iman əxlaqi fəsada səbəb olar. Cəmiyyətin üzvləri sağlam düşüncəli, ali təhsilli olsa da, onların arasında qanun hökm sürsə, cəmiyyətdə nəzarət və tərbiyə olsa belə, yenə də dinsizlik ucbatından pozula bilər.

Cavanlara nəzarət etmək istəyiriksə, onların dinini gücləndirməliyik. Buna görə də, ibtidai, orta və ali məktəblərdə din üstünlük təşkil etməlidir. Biz gənclərə din vermədikcə, onlardan islah olunmalarını gözləməməliyik.

Aydındır ki, gənclər Allahla ünsiyyətdə olmaq, Qurana, namaza əhəmiyyət vermək əvəzinə məzmunsuz və bayağı proqram və filmlərlə məşğul olduqda, biz artıq onların xoşbəxt olmasını gözləyə bilmərik.

Qurani-Kərim hansı cəmiyyətin xoşbəxt olduğunu buyurur. İman üzərində qurulan və üst quruluşunu saleh əməllərin təşkil etdiyi cəmiyyət xoşbəxt cəmiyyətdir: " الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحات" Onlar ki, iman gətirib və saleh əməllər etdilər" (Bəqərə ayə 82). Quran başqa bir ayədə ilahi hidayət və qəlbin əmin-amanlığını imanı əldə etməyə və günahdan çəkinməyə aid edir: "Bəs əgər bilirsinizsə, bu iki dəstədən (təkallahlılardan və müşriklərdən) hansı amanda qalmağa daha layiqdir? İman gətirib imanlarını zülmə qarşdırmayanlar üçün əmin-amanlıq vardır və onlar hidayət olunmuşlardır." (Ənam 81-82)

Bu ayələrə görə ata-ana! Əgər gənclərinin pozulmamasını istəyirlərsə, onları dindar etməlidirlər. Elə bir şəkildə ki, əvvəlcə dini təzahürlərlə məşğul olur, sonra dinin batininə çatır. Əziz İslamın rəngi gənclərə və yeniyetmələrə verilsə, idarə oluna bilərlər. Əks halda heç nə və heç kim onlara nəzarət edə bilməz.

Təəssüf ki, indiki cəmiyyətdə din zəifdir. Din etiqadi baxımdan zərər görüb. Şüar baxımından desək ki, dinə zərbə vurulmayıb, vurulub. Amma praktikada dinə güclü bir zərbə dəyib. Din ki, sadəcə bir inanc və şüar deyil, vacib bir əməldir. Din inanc, əxlaq və əməl deməkdir.